Okres dorastania to czas intensywnych przemian: fizycznych, emocjonalnych, społecznych i poznawczych. To czas, gdy młody człowiek formuje tożsamość, uczy się samodzielności, testuje granice. Jednak to także czas, w którym wzrasta podatność na kryzysy psychiczne. Jednym z najpoważniejszych problemów z jakimi mogą się zmierzyć nastolatki jest depresja.
Depresja u nastolatków to nie tylko „trudny wiek” czy „bunt młodzieńczy”. To poważna choroba, która wymaga zrozumienia, empatii i profesjonalnej pomocy.
Czym jest depresja u nastolatków?
Depresja to zaburzenie nastroju, które wpływa na sposób w jaki człowiek myśli, czuje i funkcjonuje. U nastolatków objawia się często inaczej niż u dorosłych. Może być bardziej ukryta, zamaskowana przez drażliwość, agresję, wycofanie, problemy w szkole lub sięganie po używki.
Nastolatek z depresją może:
Warto zaznaczyć, że depresja nie zawsze oznacza ciągły smutek. Czasem jej głównym objawem jest emocjonalna pustka, poczucie bycia „odłączonym” od siebie i innych.
Dlaczego nastolatki chorują na depresję?
Depresja nie ma jednej przyczyny. Zwykle to złożone zjawisko wynikające z interakcji wielu czynników:
Jak rodzic lub nauczyciel może pomóc?
1. Obserwuj uważnie
Zwracaj uwagę na nagłe zmiany w zachowaniu, izolację społeczną, spadek zainteresowania nauką czy hobby, problemy ze snem lub jedzeniem. Często to właśnie bliscy jako pierwsi mogą zauważyć, że dzieje się coś niepokojącego.
2. Nie oceniaj – słuchaj
Unikaj rad typu: „weź się w garść”, „inni mają gorzej”, „to tylko hormony”. Taka reakcja bagatelizuje cierpienie i zamyka drogę do dalszej rozmowy. Lepiej powiedzieć: „Widzę, że coś cię bardzo przytłacza. Jestem tu, by cię wysłuchać”.
3. Szukaj profesjonalnej pomocy
Jeśli objawy utrzymują się przez ponad dwa tygodnie i wpływają na codzienne funkcjonowanie, warto skontaktować się z psychologiem lub psychoterapeutą (w zależności od nasilenia objawów depresyjnych możliwe, iż będzie też wskazana farmakoterapia wprowadzona przez psychiatrę dziecięcego). Terapia poznawczo- behawioralna jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia depresji u młodzieży. Uczy młodych ludzi rozpoznawania zniekształceń poznawczych, pracy z emocjami i budowania konstruktywnych strategii radzenia sobie.
Rola terapii poznawczo-behawioralnej
Terapia poznawczo- behawioralna w pracy z osobą z objawami depresji koncentruje się na powiązaniu między myślami, emocjami i zachowaniami. W terapii pomagamy nastolatkowi rozpoznać negatywne schematy myślowe, takie jak „jestem beznadziejn_” albo „nikt mnie nie lubi” oraz nauczyć się je modyfikować.
Ważnym elementem jest też aktywizacja behawioralna, mająca na celu podejmowanie prób nawet drobnych, pozytywnych działań, które krok po kroku przywracają poczucie sprawczości.
Samobójstwa wśród młodzieży
Depresja u nastolatków może prowadzić do myśli samobójczych. Nie wolno ich ignorować. Jeśli młoda osoba mówi, że nie chce żyć trzeba potraktować to bardzo poważnie. Odpowiednio poprowadzona rozmowa o samobójstwie (interwencja terapeutyczna) nie „zachęca” do jego popełnienia- przeciwnie, może uratować życie.
Depresja u nastolatków to nie fanaberia ani chwilowy kryzys. To realne cierpienie, które zasługuje na uwagę i pomoc. Rolą dorosłych jest stworzenie przestrzeni, w której młody człowiek nie będzie bał się mówić o tym, co czuje.
Przydatne kontakty:
